Lezingen
Op de sterrenwacht nodigen we op tijd en stond een onderzoeker, wetenschapper, professor, ... uit om een boeiende uiteenzetting te geven over zijn of haar onderzoeksdomein. De onderwerpen zijn divers, maar allemaal gerelateerd aan sterrenkunde, weerkunde of ruimtevaart. Op die manier bieden we hen een forum om hun onderzoeksresultaten aan een breed publiek kenbaar te maken. Onze lezingen zijn toegankelijk voor al onze leden!
Afhankelijk van de geldende coronamaatregelen gaan deze lezingen fysiek door in ons Kepler - auditorium, online of een combinatie van beide.
Inschrijven kan telkens via onze hoofdpagina een paar weken voor de start van de voordracht.
Overzicht voordrachten 2023
Zaterdag 13 mei (14u30-16u30) 'Lezing Marie Beeckman: Kom alles te weten over de ruimtevaart, satellieten, proba-3, operations engineers en werken in de ruimtevaart!'
door Marie Beeckman (Satellite Operations Systems Engineer bij Redwire)
Wordt ondergedompeld in de prachtige wereld van de ruimtevaart. Ruimtevaart is ‘no rocket sience’. Het is eigenlijk allemaal niet zo ingewikkeld. Enig idee hoeveel raket lanceringen er per jaar zijn, én waarom? Kom te weten hoe een satelliet nu eigenlijk echt werkt én waarom er meer dan 5000 rond ons vliegen.
Zoals je wel al door had ben ik een echte ruimte nerd. Ik ben Marie Beeckman. Ik ben Satellite Operations Systems Engineer (dat moet je niet onthouden). Simpel gezegd: ik bestuur eigenlijk de satelliet. Maar de satelliet waar ik aan werk, genaamd proba-3, is nog niet klaar en staat momenteel in de cleanroom in Kruibeke. Toch heb ik mijn handen al vol met het testen. Ik vertel jullie graag alles over deze missie en hoe het komt dat de bestuurder van de satelliet nu al zo veel werk heeft.
Als laatste geef ik een inkijk hoe het is om in de ruimtevaart te werken en leg uit waarom jij dit ook kan!
Hebben jullie een vraag die jullie tijdens de lezing graag beantwoord willen zien? Stuur dan nu reeds deze vraag door naar info@armandpien.be
Dinsdag 25 april 2023 (20u-22u) 'Lezing Tim Van Hoolst: De JUICE-missie!'
door Tim Van Hoolst (KULeuven - ESA - Kon. Sterrenwacht)
Tim Van Hoolst is senior onderzoeker aan het de Koninklijke Sterrenwacht van België, waar hij projectleider planeetwetenschapper is.
Daarnaast is hij professor astronomie aan de KULeuven, waar hij planeetwetenschap en asteroseismologie doceert.
Zijn onderzoeksveld is de rotatie van planeten en satellieten en hun zwaartekrachtveld. Daaruit kan hij hun innerlijke structuur afleiden. Zijn expertise maakte hem medeonderzoeker voor ESA bij eerdere ruimtevaartmissies als de BepiColombo (Mercurius). Nu draagt hij bij aan de JUICE – missie, die als alles goed gaat op 13 april werd gelanceerd richting Jupiter en zijn ijsmanen.
Tim Van Hoolst ontving al verschillende prestigieuze wetenschappelijke prijzen , waaronder de Descartes Prijs van de Europese Unie, de Vanderlinden Prijs van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen van België, en in 2019 de EGU Runcorn-Florensky medaille.
UITGESTELD 'Zuurstof en meststof op Mars!'
door Mevr. Claudia Verheyen (Universiteit Antwerpen)
We spreken er al jaren over: later zullen we misschien op Mars gaan wonen.
Makkelijk gezegd, maar een pak moeilijker gedaan: er is geen zuurstof, geen meststof, amper een atmosfeer op Mars. Het vriest er de stenen uit de grond, er is wat CO2, er is aan het oppervlak geen water.
Begin er maar aan, wij met ons gevoelige mensenlijven die perfect gedijen onder Aardse omstandigheden. Slimmeriken bij de Universiteit van Antwerpen hebben een belangrijke doorbraak geforceerd om toch een paar dingen op Mars te brengen die we hard nodig hebben: de CO2 daar kan omgezet worden in zuurstof en stikstof, wat een basis voor kunstmest kan zijn. Handig om er onze patatjes te kweken.
Er bestonden al eerdere experimenten in die richting – er staat er zelfs eentje op Mars, meeliftend met de Perseverance – maar de mensen van Antwerpen slaagden erin de snelheid en de energie – efficiëntie van deze omzetting naar hoogtes te tillen die tot nog toe ongeëvenaard zijn.
Een grote pluim op hun hoed dus en een zeer boeiend onderwerp voor een lezing, en dus komt Claudia Verheyen – die meewerkt aan dit experiment – tekst en uitleg geven.
Zij maakt deel uit van de onderzoeksgroep PLASMANT en werkte mee aan de ontwikkeling van hun zelfgebouwde plasmareactor waarmee dit experiment werd uitgevoerd.
Na deze lezing ben je helemaal bij! Voorkennis is absoluut niet vereist en vragen stellen wordt op hoge prijs gesteld!
Hebben jullie een vraag die jullie tijdens de lezing graag beantwoord willen zien? Stuur dan nu reeds deze vraag door naar info@armandpien.be
Zaterdag 14 januari 2023 (14u30-16u30) 'Complexe sterrenkunde makkelijk uitgelegd!'
door Dr. Ralph Meulenbroeks (Universiteit Utrecht-NL)
Voor onze eerste lezing van 2023 gingen we even piepen bij onze noorderburen.
Daar vonden we de bijzonder inspirerende en enthousiaste Dr. Ralph Meulenbroeks. Zijn YouTube kanaal met uitlegfimpjes bereikte al meer dan drie miljoen “views”, vooral onder de Nederlandstalige jeugdigen. Ralph heeft een doctoraat in plasmafysica behaald aan de Technische Universiteit Eindhoven, maar dat is niet het bijzonderste aan de man. Hij legt zich al een halve carrière toe op wetenschapsdidactiek en bracht zo een enorm grote bijdrage aan hoe wetenschapscommunicatie er zou moeten uitzien. Hij werkt momenteel aan de Universiteit van Utrecht als universitair hoofddocent wetenschapseducatie en werkt zich uit de naad om leerkrachten in het middelbaar onderwijs te sterken en steunen in hun wetenschappelijke onderwijsopdracht.
En dan vergeten we nog dat hij tegelijkertijd met zijn fysicastudies ook een conservatoriumstudie afwerkte - beide beëindigde hij trouwens cum laude.
Ralph Meulenbroeks komt op onze sterrenwacht een aantal onderwerpen uitdiepen die in de sterrenkunde een grote rol spelen. Bijvoorbeeld: heb je wel eens gehoord van de omgekeerde kwadratenwet? Of over het meten van afstanden in het Heelal? Hoe weten we eigenlijk hoe ver de maan van ons verwijderd is? Duizelt het je al bij het horen van absorptie- en emissiespectra? Of het Dopplereffect? Wil je meer weten over deze onderwerpen maar heb je geen idee waar te beginnen? Deze avond gaat niet over de mooie plaatjes van de James Webb-telescoop maar over de dingen die nodig zijn om te begrijpen hoe wij naar het Heelal kijken.
Na deze lezing ben je helemaal bij! Voorkennis is absoluut niet vereist en vragen stellen wordt op hoge prijs gesteld!
Hebben jullie een vraag die jullie tijdens de lezing graag beantwoord willen zien? Stuur nu reeds deze vraag door naar info@armandpien.be
Overzicht voordrachten 2022
Zaterdag 15 januari 2022, vanaf 14u30 'Klimaatverandering: feiten, mythes en mistgordijnen'
door Prof. Dirk Verschuren (UGent)
Het weerbeeld van december 2021 zegt genoeg: we braken dag na dag temperatuurrecords.
Klimaatverandering is echt.
Dirk Verschuren is hoogleraar in paleo-ecologie en klimaatverandering aan de Universiteit Gent waar hij doceert in de opleidingen biologie, geologie en archeologie. We worden tegenwoordig overspoeld met informatie over het veranderende klimaat, de rol die menselijke activiteiten daarin spelen en de gevolgen ervan op onze leefwereld. Maar vaak worden feiten over klimaatverandering uit hun context gelicht, en circuleren mythes en halve waarheden. Ook schijnbaar tegenstrijdige berichtgeving in de media helpt niet om een duidelijk inzicht te krijgen in de problematiek. In deze lezing verduidelijkt klimaatwetenschapper Dirk Verschuren de wetenschap achter het broeikaseffect. Hij plaatst de huidige klimaatverandering in de context van natuurlijke klimaatvariatie op lange termijn en werpt een objectieve blik op prognoses voor de toekomst.
Zaterdag 26 februari 2022, vanaf 14u30 : 'Wat hebben de zon, satellieten en vliegtuigen gemeen: ruimteweer!'
door Elke D'Huys, Solar Physics Researcher at Royal Observatory of Belgium
Elke D'Huys werkt voor de communicatiedienst van het Solar-Terrestrial Centre of Excellence op het Ukkelse plateau en verricht er boeiend onderzoek naar ruimteweer. Dat heeft een enorme invloed op het Aardse leven, verregaander dan velen denken. Ontdek er in deze lezing alles over!
Meer info over deze lezing volgt later.
Zaterdag 26 maart 2022, vanaf 14u30 : 'Adolphe Quetelet : een wetenschapper van vlees en bloed'
door Hilde Langenaken, Dienst Communicatie en informatie - Koninklijke Sterrenwacht van België
Adolphe Quetelet was een Belgische VIP avant la lettre. Wij Gentenaren zijn nogal trots op deze man, die een doctoraat in de wiskunde aan de UGent in het gezegende jaar 1819 behaalde, en vervolgens heel wat rijke mensen wist te overtuigen om een sterrenwacht in Brussel te bouwen, waar hij de eerste directeur van zou worden. Die sterrenwacht kennen we nog steeds als het de koninklijke Sterrenwacht van België in Ukkel, een gerenommeerd onderzoeksinstituut. Hij werd geraadpleegd door de overheid voor de meest uiteenlopende wetenschappelijke problemen.
Maar wie was deze man en wat dreef hem ?
Hilde Langenaken van de Koninklijke Sterrenwacht van België zal proberen dit uit te leggen in twee uurtjes. Het eerste deel gaat over het leven van Quetelet in de 19de eeuw, het tweede deel gaat over de wetenschapper : "de man die zijn volk leerde tellen".
Hilde Langenaken is medewerker op de dienst voor communicatie en informatie en is binnen deze dienst verantwoordelijk voor het museum, het archief en de bibliotheek.
Zaterdag 14 mei, vanaf 14u30-16u30 : 'Ruimteweer rondom zware sterren'
door Florian Driessen, PhD, Instituut voor Sterrenkunde, KUL
Florian Driessen is een beloftevolle jonge onderzoeker aan het Instituut voor Sterrenkunde, dat deel uitmaakt van de KU Leuven. We hadden onlangs een lezing over ruimteweer in ons eigen zonnestelsel, maar Mr. Driessen gaat nog een stap verder: hij heeft het over ruimteweer rond andere sterren dan onze Zon. En dat kan er een pak ruiger aan toe gaan dan wat onze Zon produceert. Sterren veel zwaarder dan onze Zon stoten heel wat meer uit dan onze bescheiden Zon, letterlijk dan: ze lossen heel wat chemische elementen die hele sterrenstelsels verrijken. Onze kennis van deze zware sterren is helaas op verschillende aspecten erbarmelijk te noemen. Eén zo een aspect is dat zware sterren grote hoeveelheden massa verliezen door een sterke ‘sterlicht’ gedreven winduitstroom. De hoeveelheid massaverlies is in grote mate verantwoordelijk hoe zware sterren evolueren doorheen hun leven, hoe ze exploderen, en wat voor een exotisch object er achter blijft (neutronenster of zwart gat). Florian Driessen zal je in geuren en kleuren uitleggen hoe het komt dat sterrenwind überhaupt mogelijk is en wat het verschil is met onze eigenste Zon. Wat gebeurt er met zware sterren die veel massa verliezen? Hoe komen ze aan hun einde? Kom het beluisteren en schrijf je nu in voor deze boeiende lezing!
Maandag 27 juni 2022, vanaf 20u-22u30 : '1000 meteoren en meteorieten'
door Marnix Wylocke, volkssterrenwachter van het eerste uur.
Op 30 juni 1908 ontplofte boven Toengoeska (Siberië) een behoorlijk grote planetoïde, met als gevolg dat bomen tot kilometer ver als lucifertjes afknapten van hun stammen. De Toengoeska-explosie zette nog maar eens in de verf hoe kwetsbaar onze blauwe knikker kan zijn. De UNOOSA (een onderdeel van de Verenigde Naties) riep 30 juni uit tot Internationale Dag van de Planetoïde, om de mensheid aan onze kwetsbaarheid te herinneren, maar ook om te tonen wat het doet om een inslag van een planetoïde op Aarde te vermijden (zoals de inslag bij Chixculyub, Yucatan, Mexico die de dinosauriërs langzaam van de aardbol veegde 66 miljoen jaar geleden). Marnix Wylocke, volkssterrenwachter van het eerste uur grijpt deze gelegenheid aan om een bijzonder interessante lezing te geven over dit onderwerp. Op het programma: voorafgaand 20u - 20u45, de 3D-film '1000 meteoren en kometen', daarna 21u00 - 22u30: lezing '1000 meteoren en meteorieten'. Na de lezing heb je de mogelijkheid om zelf een meteoriet aan te kopen.
Woensdag 10 augustus 2022, vanaf 20u-21u30 : 'De Perseïden: vallende sterren op hun best'
door Marnix Wylocke, volkssterrenwachter van het eerste uur.
Het is weer augustus, het is weer tijd voor de mooiste meteorenzwerm van het hele jaar: met name de Perseïden. Op zaterdag 13 augustus bereiken die hun maximum: bij helder weer is dit hèt moment om buiten te gaan zitten en te genieten van een heleboel 'vallende sterren'. Dat het niet echt vallende sterren zijn, wist je natuurlijk al lang, maar wat nu precies zo'n meteorenstorm triggert en dàt er een verschil bestaat tussen een vallende ster en een meteoriet was je allicht niet bekend. In elk geval komt Marnix Wylocke, onze kenner van zaken, op woensdag 10 augustus je alles - ja, alles - vertellen over de Perseïden: hoe en waar zie je ze het best, hoeveel mag je er verwachten, is het een goed idee om een wens uit te spreken als je er eentje ziet, enzovoort... Schrijf je dus snel in voor deze boeiende lezing!
