De Noord-Amerikanevel en de Pelikaannevel bevinden zich in het sterrenbeeld Zwaan in de buurt van de hoofdster Deneb. Het gebied dat in beeld gebracht wordt heeft een breedte van 10 maandiameters, dat is dus een ruim gezichtsveld. De enige reden dat we deze nevels niet met het blote oog kunnen zien is omdat ze zwak zijn in lichtkracht. De afstand van dit nevelcomplex wordt geschat op 2590 lichtjaar (Gaia satellietwaarnemingen).
Om deze opname te maken werd gekozen voor een Takahashi FSQ-106DX4 telescoop met een opening van 106mm en een brandpuntsafstand van slechts 382 mm. Met een F-ratio van 3.6 is dit lichtsterke optiek. Deze telescoop van Telescope Live bevindt zich in Oria, Almeria Spanje. De bedoeling was om een beeld te maken doorheen narrowbandfilters om een artificiëel kleurbeeld op te bouwen. De opnamen doorheen Astrodon filters: 43x 300sec met H alpha filter (656nm), 31x300sec met OIII filter (496nm) en 30x300sec met SII filter (672nm). De totale belichtingstijd was dus 8u40min. De opnamen werden gemaakt tijdens de maanden mei, juni, oktober en november 2023.
Het juiste palette vinden
Het juist combineren van de drie beelden tot één kleurbeeld is zeer belangrijk voor contrast en uitzicht van het eindresultaat. Al vele jaren kennen we het Hubble palette. Een methode beroemd geworden door de opnamen van de Hubble Space Telescope. De nauwbandige filters worden dan als volgt toegewezen: Rood= SII; Groen= Ha ; Blauw= OIII. Het probleem is dat waterstof emissienevels vrij veel Ha licht uitstralen. Het kleurbeeld van die nevels wordt dan overwegend groen. Sterren stralen in verhouding minder in Ha licht waardoor ze eerder paars lijken in het kleurbeeld. Het is duidelijk dat er een correctie moet gebeuren om meer kleurevenwicht te verkrijgen en een beter zicht op subtiele details.
Alexander Reinartz van onze werkgroep heeft daarom gebruik gemaakt van het Foraxx palette. Het is een dynamische manier van narrowband combinatie. De combinatie wijzigt volgens de value waarde van de pixels. Het vormen van een foraxx palette kan met behulp van tools geïnstalleerd in Pixinsight. Een heldere pixel in het beeld van bijvoorbeeld een ster wordt op een iets andere manier gecombineerd dan een zwakke pixel met lage value. In ruwe samenvatting is het roodkanaal voornamelijk SII en Ha en groenkanaal voornamelijk OIII en Ha. Blauwkanaal is gewoon OIII. We moeten ook vermelden dat sterren en nevels apart worden verwerkt in de beeldbewerking. Veel meer dan vroeger lijken sterren in het beeld op puntbronnen. Precies zoals ze in werkelijkheid zijn.
De ioniserende ster
Resultaat is een prachtig kleurbeeld van de Noord-Amerikanevel (links) en de Pelikaannevel (rechts). Beiden worden gescheiden door de grote donkere stofwolk L935. Lange tijd hebben astronomen gezocht welke ster oorzaak is van het ioniseren van de gaswolken. Edwin Hubble suggereerde in 1923 dat Deneb wel eens oorzaak zou kunnen zijn. Maar de oppervlaktetemperatuur van Deneb is slechts 8500K en spectroscopisch onderzoek suggereert dat de ioniserende ster minstens een oppervlaktetemperatuur van 30000 K moet hebben. Deneb ligt ook te ver uit het centrum van dit gebied. Het was duidelijk dat de ster zich wellicht centraal bevindt achter de donkere L935 wolk. Uiteindelijk werd de gezochte ster gevonden door Anna Pasquali en Fernando Coméron met behulp van de 2.2m telescoop van Calar Alto Observatory in Spanje. Het is J205551.3+435225 een O3.5 ster met magnitude 13.2. De ster is in ons beeld aangeduid met een gele cirkel ergens vóór de kust van “Florida” naast de Noord -Amerikanevel. In feite wordt het licht van deze ster 10000 keer gedimd door de donkere stofwolk. Ongehinderd zou het een ster van ongeveer magnitude 3.5 zijn. Opmerkelijk dat een schijnbaar onbeduidend sterretje de oorzaak is van het oplichten van het volledige nevelcomplex in dit groothoekbeeld!
Andere objecten
Een tweede interessant object in de buurt van de ioniserende ster is een Herbig Haro object HH655/656 ( aangeduid met groene cirkel) Het is een nieuw vormend zonnestelsel. Materie die wegstraalt aan de polaire zijden van een accretieschijf vormen een schokgolf met omringend interstellair gas. Die schokgolf is zichtbaar op onze opname.
Let verder op de spectaculaire goudkleurige Cygnus wall aan de wetskust van “Mexico”. Verrassend is het hoofd van een klein hondje net boven de snavel van de Pelikaan. Het linker blauwe oog van deze hond of vosje (?) is de ster 57 cyg.
Beeldbewerking: Alexander Reinartz
Tekst: Chris De Pauw