De tijden veranderen, mensen. De tijden veranderen.
In een verleden dat ik graag associeer met vorige week, liep ik op vakantie rond met een foto-apparaat waar een cilindertje van AGFA of KODAK (bestaan die firma’s nog?) in gestopt werd en ik was klaar om 24 of 36 foto’s te maken. Afgeven bij de fotograaf en een week wachten voor de beeldjes toekwamen. Ja, inderdaad, uit die tijd kom ik.
Nu loopt iedereen rond met een smartphone en worden overal en altijd beelden geschoten waar vermoedelijk geen kat ooit naar zal kijken. Maar dat terzijde.
Toch is die overdaad aan beeldjes best interessant voor wetenschappers. Op die manier duiken regelmatig plaatjes op die mensen op hun hoge ivoren toren met verstomming slaan en ze noodzaken om een aantal dingen te herdenken. Dat gebeurt in de biologie, de ornithologie en de trouwe lezers van de nieuwsbrief herinneren zich misschien nog mijn artikel over de World Metereological Organization die door overvloedig beeldmateriaal verplicht werd om de indeling van wolkentypes een beetje aan te vullen.
Nu is er weer zo iets.
Beeldmateriaal uit Alberta in Canada heeft totaal onverwachte beelden ivm. het noorderlicht opgeleverd. Kijk maar naar de 2 beelden.
Een paarse boogvorm en een quasi verticale lichtpaarse straal naar beneden.
De eminente ruimte-wetenschappers keken er naar, zoals een uil naar een zieke koe kijkt en het enige zinnige dat ze konden doen was, het verschijnsel een naam geven: Steve.
Om de link tussen ‘Steve’ en de foto’s te leggen is vermoedelijk een beetje hulp nodig. In de Disney-film “Over the Hedge” worden dierlijke figuurtjes geconfronteerd met een keurig gesnoeide haag/tuinhekken en omdat ze er geen flauw idee van hadden wat ze zagen, noemden ze die haag dan maar ‘Steve’. Gezien het overwicht van de ernstige mensen in de wetenschappelijke wereld werd ‘Steve’ ondertussen van een veel serieuzer etiket voorzien: “Strong Thermal Emission Velocity Enhancement”. De jacht op het nieuwe verschijnsel is/was voor open verklaard en de eerste hypothesen zijn binnen. Het was ondertussen gelukt om één van de ‘Swarm-sondes’ (eigendom van ESA) en ‘Themis-sondes’ (van de NASA) door Steve te sturen. Meten is weten, dus konden de hersentjes en bits van respectievelijk de geleerden en computers aan de slag met de data.
Voorlopige conclusies: de boog met de tuinhek-structuur zou bij het hoofdstuk “noorderlicht” horen. De licht paarse, quasi verticale streep licht, niet.
Het hekken of de boog, kies zelf maar, voldoet aan de definitie van het poollicht. Het verschijnsel is namelijk afkomstig van sterk energetische deeltjes, die kruisen met verstoringen van de magnetische bol rond de aarde, waardoor de deeltjes de ionosfeer inschieten.
De lichtpaarse straal daarentegen vindt zijn ontstaan in stromen van minder energierijke deeltjes die weerkaatst worden door neutrale deeltjes. Als gevolg daarvan ontstaat wrijvingswarmte waardoor het licht paarse schijnsel ontstaat. Iets eenvoudiger uitgedrukt: je kan het vergelijken met het effect van een gloeidraad in een (gloei)lamp.
Voor wie in de toekomst naar het hoge Noorden reist: ik wens jullie een mooi spektakel aan het nachtelijke zwerk.
Prof. Eensteen.
Commentaires